Samen met Senna, Kevin en Laura ga ik op bezoek bij Museum Hengelo. Vandaag op dinsdag 28 maart 2023, om 13 uur hebben we een afspraak met Bert Engelsman, vrijwilliger van het Infocentrum van Museum Hengelo. Onze missie is het achterhalen van de identiteit van een onbekende persoon op een schilderij dat we onlangs in bruikleen hebben gekregen van het bedrijfsmuseum Thales voor het kunstschoolproject VirTechRawArt in de Mollerwerf.

Na een korte introductie over het museum en infocentrum bespreekt archivaris Bert zijn bevindingen omtrent de speurtocht naar het portret. Het schilderij is alleen voorzien van de naam van de schilder: S.J. of S.T. Dangar. Een jaartal ontbreekt en ook over de herkomst is niets bekend. Bij navraag herkennen oud-medewerkers van Thales geen directeur in dit portret. Weinig aanknopingspunten dus. Op het schilderij staat een gedistingeerde mannelijke persoon in een grijsblauw gestreept kostuum en een wit overhemd en pochet. De man is van middelbare leeftijd, heeft een vriendelijke uitstraling en licht-grijsblond haar met hoog uitgesneden haarlijn. Bert heeft deze statige man proberen te traceren via ‘reverse image search’ maar dat leverde helaas geen resultaten op.

     Maar ook de schilder zelf laat zich nog niet vinden. Het zal hier om een onbekend amateur gaan. De schilder heeft duidelijk meer gevoel voor het schilderen van gezichten en handen dan voor verhoudingen voor lichaam en ledematen. Verder is het een sympathiek schilderij, maar wel met een opmerkelijk detail. In het oog springt een knoopspeld op het revers van het colbert. Dat was Kevin en Senna meteen opgevallen bij het ophangen van de schilderijenwand in de Möllerwerf. Bert kan ons vertellen dat de speld een zogenaamde draaginsigne is, het bewijs dat iemand in het bezit is van een onderscheiding. Zou het vanwege die gelegenheid zijn dat deze persoon op het doek is vereeuwigd?

      We zouden bijna vergeten dat we nog andere schilderijen van het Thalesmuseum mochten lenen. En die zijn van de hand van Henk ten Bos (1921-1995). Deze man was werkzaam op de afdeling Projecten van Holland Signaalapparaten, de huidige Thales Groep. Op de Thalesschilderijen van Henk ten Bos staan schepen, auto’s en constructies met radars realistisch afgebeeld. Bijzonder is het contrast tussen het militaire thema en het pastelachtige kleurgebruik. Het zijn stillevens van machines in romantische geschilderde landschappen. Zijn schilderijen werden volop gebruikt in brochures van Thales.

     We laten de schilderijen even voor wat ze zijn en Bert laat Kevin en Senna nog een paar oude Thales-documenten uit het archief halen: een brochure en een artikel van Max Staal. De brochure vermeldt onder andere de opening van de nieuwe kantine waarbij een enorm wandmozaïek van kunstenaar Henk Morselt is onthuld. Die kantine bevond zich in het voormalige hoofdgebouw van Thales. Zowel de productiewerkplaatsen als de kantine zijn inmiddels afgebroken, een lang smal gebouw is overgebleven. Onderin de kelder bevindt zich tegenwoordig het bedrijfsmuseum Thales dat door de jaren heen steeds verder werd afgeslankt. De kleine modellen zijn daar te bekijken, een aantal grote objecten zijn bij techniekmuseum Oyfo ondergebracht.

     Dan nog Max Staal, een mooie naam voor een ingenieur, en later directeur van Thales. Hij studeerde elektrotechniek en werkte mee aan het eerste radartoestel. Net voordat Nederland door Duitsland werd ingenomen tijdens WOII vertrokken Staal en zijn collega Von Weiler met twee radartoestellen en bijbehorende papieren naar Engeland. De radartoestellen werden gebruikt op Engelse oorlogsschepen. Staal hielp radar te installeren voor de Engelse en Nederlandse marine in Sri Lanka, India en Australië.

     We moeten verder, want Bert heeft nog even tijd om ons het historische gedeelte van het museum te laten zien, een authentiek ingerichte middenstandswoning. Het is leuk om te zien dat Senna, Kevin en Laura oprecht geïnteresseerd zijn in de verhalen van onze rondleider. In de keuken roept een ouderwetse koffiemolen herinneringen op bij Senna, ze ziet haar oma nog koffie malen met de molen tussen haar knieën geklemd! Verder is daar een mechanische waterspuit om hoge ramen te wassen en een omgekeerde blaasbalg-stofzuiger, ja, zonder elektrische kabel en stekker! Indrukwekkend is de collectie koperen kunstvoorwerpen van atelier Dikkens, geschonken door Bert Engelsman aan Museum Hengelo. Daarmee heeft hij een goede daad verricht, want deze objecten zijn ambachtelijke hoogstandjes.

     Na de rondleiding stel ik voor dat we van deze middag een kort verslag maken. Met koffie en thee nemen we plaats aan de werktafel in de inforuimte. Hoe zit het met het onbekende portret van S.J. of S.T. Dangar? De aanwijzingen van Bert hebben de speurzin bij Kevin, Senna en Laura losgemaakt. Kevin vindt in het kunstenaarsarchief van de Rijksdienst ene Anne Dangar, een Australisch-Franse kunstenares, 1885-1951, gestorven in Frankrijk. Laura bijt zich vast in de naam Danger en deze blijkt een Franse, Australische, Indiase, Engelse achtergrond te hebben. Kende ingenieur Max Staal misschien deze man op het schilderij?

     Dan de knoopsgatmedaille. Wat is dit voor een speldje en waarom heeft deze man dit speldje gekregen? Het speldje heeft een ronde vorm met opstaande rand. Binnenin lijkt een samengetrokken oranje bandje te zijn vastgemaakt, met aan weerszijden blauwe en witte randjes. Kevin ontdekt dat dit een insigne is voor een Officier van de Orde van Oranje Nassau. Het is zeer waarschijnlijk dat deze man is geportretteerd omdat hij deze koninklijke militaire onderscheiding heeft gekregen.

     Senna vindt het leuk dat we steeds een stapje dichterbij komen en dat we onderweg ook nieuwe informatie vinden over schilder Henk ten Bos. Kevin ontdekt in een krantenartikel in De Stentor van 4 mei 2019 dat Lesley Gemser de kleinzoon is van Henk ten Bos. Hij heeft een enorme collectie schilderijen van zijn opa geërfd en die liggen te verstoffen. Vervolgens ontdekt Kevin een Facebookpagina met de naam Kunstgalerie Henk ten Bos. Op deze pagina worden schilderijen, interviews en artikelen over Henk ten Bos gepost. De laatste post van 19 november 2022 toont een schilderij van een marineschip. Het onderschrift begint met: Kunstgalerie Henk ten Bos is een galerie opgericht ter nagedachtenis van het erfgoed van Henk ten Bos “De Signaal artiest”.

Het was een mooie middag vol met geschiedenis en verhalen, met dank aan Bert Engelsman en Museum Hengelo. Senna, Laura en Kevin zijn nieuwsgierige jonge mensen die zich goed kunnen uitdrukken, goed naar anderen kunnen luisteren en oprecht zijn geïnteresseerd in de mensen en wereld om hen heen.

De schrijver van dit verhaal heeft de galeriehouder van Kunstgalerie Henk ten Bos in een mailtje uitgenodigd om a.s. dinsdag 4 april de tentoonstelling te bezoeken en de ROC-studenten te ontmoeten. Uitnodiging is meteen geaccepteerd.

Dit voorjaar heb ik een kunstinstallatie gemaakt voor de kunstroute Stille Omgang rondom het Eemklooster. In het voorjaar waren de bomen nog kaal, nu is alles groen! Deze land-art-route is tot en met 30 oktober 2022 overdag te bezoeken. Voor meer informatie: www.eemklooster.nl.

MEET & GREET met alle kunstenaars op 1 oktober! Voor aanvangstijd kijk even van te voren op mijn website.

Stille Omgang symboliseert voor mij de natuurlijke cyclus van leven en dood die zich ondanks alle menselijke drukte voltrekt. Het uitgangspunt is stapelen met dode takken die in de kloostertuin te vinden zijn. Alle takken zijn verschillend en daardoor krijgt elke tak zijn eigen functie en bestemming in het geheel. Die verschillen zijn aanknopingspunten die de verbinding mogelijk maken. Het in elkaar passen vraagt om gevoel, geduld en volharding. Tijdens het werken met natuurlijke materialen in het landschap ga ik op zoek naar de juiste lijn, beweging en richting. Zo ontstaat een bouwsel met natuurlijke vanzelfsprekendheid. Deze natuurlijke installatie is getiteld: Stille Getuigen.

Veertien kunstenaars uit het hele land tonen op het terrein rond het Eemklooster in Amersfoort land art kunstwerken die speciaal voor deze locatie vervaardigd zijn. De getoonde werken zijn toevoegingen aan- en reacties op het landschap. Het terrein en de begroeiing zijn daarbij geheel in tact gebleven. Het Eemklooster bestaat 90 jaar en is nu geen klooster meer, maar een verzamelplek voor bedrijven, ateliers en kinderdagverblijven. Toch is de sfeer in het park er omheen nog die van rust en contemplatie. Door kunst te plaatsen op onverwachte plekken wordt het unieke van de locatie benadrukt. De tentoonstelling is een soort ‘stille omgang’ waar de kunstwerken reflecteren op het kloosterleven van stilte en bezinning tegenover de drukte van het gewone leven.

Veertien kunstenaars reageren met hun werk op de bijzondere locatie!  Deze expositie laat zien dat deze unieke locatie een plek is om samen te genieten van kunst, natuur en cultuur. Zij toont de kracht van de land art en de kunstenaars. Kunstenaars: Yolanda van Dongen & Jacomien Boonstra, Peggy Eras, Jan Everwijn, Hedy Hempe, Peter Huibers, Elganan Jelsma, Chiel Kuijl, Carola Mokveld, Hester Pilz & Elsbeth Pilz, Johan Sietzema, Jos Smink en Thea van Vliet.

You are welcome to my free lecture on Female Identity because I am on a mission for a better world in which men and women work together and live in harmony with nature. Afterwards you can visit a photo-exhibition in the De Möllerwerf. I invited local and national photographers to give their view on the subject Female Identity.

Sunday 5th of June, 15.30 hrs, De Möllerwerf , Oude Boekeloseweg 33e Hengelo, opening photo-exhibition with reed fan dance & saxophone player at 16.30 hrs.

As a female artist I feel resistance in our society. As a researcher I have the need to analyze this resistance and as an artist the urge to tackle it. I am a woman but in order to be appreciated, and possibly successful, I must act like a man, think like a man, I must prove myself. That’s what this society expects of me, that’s what I feel. I am therefore in a split; I am a woman and I feel like a woman, but because I want to be appreciated and possibly successful, I develop my masculine side more strongly than my feminine side. I am having more and more trouble being a woman, and it has led to an identity crisis and depression.

As an artist, more than other people, you consciously and unconsciously receive signals from society. In order to communicate, you want to understand how humans live, why they behave that way, what they do, think and feel. As an artist, more than other people, I have the need to express myself. In my case in the form of visual art and poems. Through these means I try to get in touch with myself as a person and the people around me. The resistance I feel in the patriarchal society prevents me from being myself. And that’s exactly what I want: to be myself. That is why I search for Female Identity.

The same lecture I will give on the 6th of June, 11.00 hrs, Eemklooster in Amersfoort.

For years I have been making outdoor objects and installations of willow and other natural material, and I know, that after two or three years, at the most, a willow object has been reduced to a poor palisade of broken and half-decayed sticks. Last year I came across the idea to ‘consolidate’ a wicker artwork. But why and how should I save a willow object from decaying?

As humans we have the urge to preserve or immortalize our deeds and works. For two decades I am enjoying building natural artworks in nature which gives me a great feeling of freedom just because one day they will be reclaimed, reabsorbed by Mother Nature. Decay is a natural fact, then, why should I prevent the decay of my willow trefoil knot? In the first place, the making of the willow trefoil knot took me to a next level of willow wickerwork; it confronted me with the properties and limits of the material. While working I experienced the balance between strength, tension and form. That energy is reflected in this knot. Secondly, the casting of a large willow object was an interesting technical challenge because the bronze caster had never done that before. The chance that the knot would be perfectly casted was very small but the caster was willing to take the risk. There are two spots where the bronze did not fill up the stucture. Did the experiment fail? No, at least not for me, those gaps are adding an extra dimension to the object. They symbolize the decay, that I initially wanted to prevent by consolidating the willow knot!

This time my presentation Female Identity focussed on the history of civilization. This occassion was also the right opportunity to rehabilitate my great-grandmother Ada Beets. As the youngest daughter of the famous pastor/writer/poet/professor Nicolaas Beets she was restricted in leaving the house when her father found out that she was seeing a male student who was not in favour of her fathers choice. During the victorian era her father was a celebrated Dutchman, he was a respected preacher and teacher and close with the royal family. He was known as charming and liberal but, unfortunately he was not able to let his daughter make her own decisions. Her upbringing influenced subsequently that of her children, grandchildren and even her great-grandchildren. I was brought up by a mother who was overprotected, prude and dogmatic. And, I am sure, she suffered a lot under frustrations too, by not being able to develop and use her talents. So, I had to figure it all out by myself, there was no one who stimulated and supported me to develop my talents. Like so many other women I am struggling to find my real identity.

This talk took place at Rijksmuseum Twenthe, Enschede, The Netherlands on the 28th of November 2021.

Since 2003 I am working with willow. In my presentation for Qua Art Qua Science at De Museumfabriek in Enschede on 7th of September I will share my experiences and development in the making of willow objects. As my shapes become more geometric I need to expand my technical skills. It also requires more knowledge of the material itself, how does it react in different circumstances. Developing knowledge and improving skills takes time and effort. I learned a lot by just doing but as you get further in the process you need to get into details. That is inspiring and exciting!

Identity is a complicated concept, especially when it comes to living beings who shared the same common ancestors 3.7 billion years ago. By identity we mean the personality or character of an individual, but a group can also have an identity. The simplest division of the fauna based on distinction is gender. Because without women and men there is no reproduction. So, female and male identity is anchored in biological traits. But with the development of the brain, we have become aware of emotions. How do women feel, act and think and how do they react differently from men in certain situations?

Based on my life and professions as an artist and journalist, I give my vision on Feminine Identity in a one hour presentation. I was invited by Qua Art Qua Science to speak in De Museumfabriek in Enschede, The Netherlands on 29th of June. More presentations to come?! To be continued…

A breathtaking subject! My eggshell artwork is featured on the cover of this music study book, written by musician and composer Christoph Enzel (Berlin, Germany). This book is intended for saxophone players who want to learn circular breathing. In addition to practical instructions, the book also contains a number of compositions to practice with. I do not play the saxophone, but I do play piano, as an amateur. Music is an important part of expression for me. It is therefore a confirmation that my art proves to be a source of inspiration for musicians. I made the H-spiral out of 321 eggshell pieces devided over 6 spiral arms, starting from the center towards an imaginary infinity.

It started with my H-spiral at Bridges in Stockholm in 2018 and AMS asked for permission to use the artwork for their Page-a-day Calender of 2020. Last year I was asked to write an artist statement on Eggshell Art for the Journal of Mathematics and the Arts and it is recently published.

This object is made of reed bundles and is placed in the sculpture garden of Leefgoed de Olifant in Nieuwerkerk aan de IJssel. Since a few years I am fascinated by working with reed. It has a fragile look but in bundles it becomes quite strong. It appears as a pagoda in the early morning sun…